İşverenler için corona günleri

Bir önceki yazım işçiler içindi. Bu yazımı öncelikle işverenler için yazdım.

Ancak işçilerin de sonuna kadar okumasını tavsiye ederim. Onları ilgilendiren de çok şey mevcut.

Tabii ki işverenlerin durumu bir önceki yazımda yazdığım işçilerin durumundan daha vahim.

Öncelikle onlar, işçilerini izne çıkartmak veya işten çıkartmak arasında kalacaklardır. Ücretsiz izni kabul etmeyen işçilerini işten çıkartmak zorunda kalabileceklerdir.  Ancak herşeyin bir sırası olmalı.

DEVLET İŞYERLERİNİ KAPATIN DEDİ. NE YAPACAĞIM?

Şu an için devletin işçilerin maaşlarını ödemek konusunda corona virüs kapsamında aldığı bir destek

paketi yok.  Ancak herkesin artık öğrendiği gibi işverenlerin öteden beri mevcut olan KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ne başvurmaları bir imkan.

HANGİ İŞVERENLER KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE BAŞVURABİLİR?

Faaliyetlerini ZORLAYICI SEBEPLER YÜZÜNDEN (ki coronavirüs bu sebeptir) en az 4 hafta süreyle durduran veya haftalık çalışma süresini üçte birden daha fazla azaltan VE İŞÇİ ÇALIŞTIRAN işyerleri bu ödeneğe başvurabilir.  

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Online olarak başvuruyu işverenler yapabilir.

Başvuru İŞKUR a yapılıyor. İşkur dan müfettişlerin işyeri denetimi neticesinde bu ödeneğe hak kazanıp kazanılmadığı tesbit ediliyor. Kabul edilen başvuruya göre ödemeler başlıyor.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİ KİMLER ALABİLİR?

Başvuru tarihinden itibaren geriye doğru Son 120 gün sigortalı olarak hizmet akdine tabii olmak,

Son 3 yıl içinde 600 gün İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMİ ödemiş olmak.

Görüldüğü gibi bu şartlar işsizlik ödeneği alabilmenin şartlarıdır.

Bu şartları taşıyan kişiler kısa çalışma ödeneğinden AZAMİ 3 AY SÜREYLE YARARLANABİLİR.

Ancak şartları uygun ise Bakanlar Kurulu kararı ile 6 aya kadar çıkabilir.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRESİ DEVAM EDERKEN İŞE TEKRAR BAŞLAYAN İŞVEREN ÖDENEK ALMAYA  DEVAM EDER Mİ?

Bu durumda ödenek kesilir. Kesilmemişse fazladan ödenen para tekrar geri istenir.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRESİ DEVAM EDERKEN İŞTEN AYRILAN VEYA BAŞKA BİR İŞE BAŞLAYAN İŞÇİ ÖDENEK ALMAYA  DEVAM EDER Mİ?

Bu durumda ödenek kesilir. İşyerinden ayrılıp herhangi bir işte çalışmayan işçi de İŞSİZLİK SİGORTASI ALMAYA DEVAM EDER. ALMIŞ OLDUĞU KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRESİ VE TUTARI, İŞSİZLİK  SİGORTASI SÜRESİNDEN VE TUTARINDAN MAHSUP EDİLİR.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRERKEN İŞÇİNİN SİGORTASI NE OLUR?

İşçilerin sadece genel sağlık sigortası primleri ödenir. Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin primler ödenmez. Yani malullük, yaşlılık, ölüm sigorta primleri, analık primleri ödenmez.

Emeklilik için işçinin işine yarayacak bir prim ödenmez.

İşveren de bu süre boyunca işçinin sigorta primlerini ödemez.

NAFAKA ÖDEYEN İŞÇİNİN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ KESİLİR Mİ?

Kısa çalışma ödeneği yönetmeliğine göre (Madde 7) kısa çalışma ödeneği alan işçinin alacağı bu tutardan nafaka borçları kesilir.

İCRA BORCU OLAN KİŞİNİN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN İCRA BORCU KESİNTİSİ YAPILABİLİR Mİ?

Hayır. Nafaka borçları dışında herhangi bir şekilde bu tutar devir ve temlik edilemeyeceği gibi nafaka borçları harici icra borçları gibi borçlar için kesinti yapılamaz.

KISA ÇALIŞMA  ÖDENEĞİ NE KADARDIR?

İşçinin son 12 ay boyunca  almış olduğu brüt ücretin ortalamasının yüzde 60’ı dır.

Ancak bu tutar brüt asgari ücretin 1,5 katını geçemez.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ DIŞINDA İŞVEREN İŞÇİYİ VİRÜS SEBEBİYLE HEMEN ÇIKARTABİLİR Mİ?

Elbette işveren açısından doğrudan işçi çıkartma geçerli bir sebep olsa bile HAKLI BİR SEBEP DEĞİLDİR.

İşçilik hakları ödenmek şartıyla işçisini işten derhal çıkartabilir.

Çıkış kodu olarak 27 kodu vermelidir.

İŞÇİ ÜCRETSİZ İZNİ KABUL ETMİYOR?

Maalesef bu konuda işçinizle anlaşmak zorundasınız. Ücretsiz izni kabul etmeyen işçi tek taraflı bir kararla ücretsiz izne gönderilemez. Bu konuda KABUL BEYANINI İMZA ETTİRMEDEN işçiyi ücretsiz izne gönderemezsiniz. İşçiniz ile anlaşmalısınız, ya da diğer alternatifleri denemelisiniz.

PEKİ İŞ İMKANI ÜÇTE BİRDEN FAZLA DARALAN VEYA İŞYERİNİ 4 HAFTADAN FAZLA SÜRE İLE KAPATMAK ZORUNDA KALACAK OLAN İŞVERENİN BU SÜREÇTE TAKİP ETMESİ GEREKEN SİLSİLE NEDİR?

Kısa çalışma ödeneği başvurusu dışında işverenin işçisine ilk yapacağı şeyin ÜCRETSİZ İZNE GÖNDERMEK OLMADIĞINI BELİRTMEMİZ GEREKİYOR.

Öncelikle işveren, kısa çalışma ödeneği dışında, işçinin iş akdinin feshinin son çare olduğunu unutmamalıdır. Sıralama, kısa çalışma ödeneği eğer mümkün değil ise, 

-          Esnek çalışma sistemi yapılabiliyor ise bu sisteme geçilmeli (yarım gün, belli saatler vb.)

-          İşin durumuna göre, Evden çalışma imkanı, uzaktan çalışma imkanı olan çalışanlarına bu yöntem teklif edilmeli,

-          Yarım ücret ilk hafta için denenebilir. (Dünkü yazımızda yazdık)

-          İŞÇİNİN OLURU ALINMAK ŞARTIYLA BAŞKA BİR İŞTE ÇALIŞMASI (ÖDÜNÇ İŞÇİ) TEKLİF EDİLEBİLİR.  YANİ GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ KAPSAMINDA İŞÇİ İHTİYACI OLAN TANIDIK BİLDİK İŞVERENLERLE BU KONUDA ANLAŞMALAR YAPILABİLİR.

-          Bu olmazsa, Mümkün ise ücretli izin kullandırmalı,

-          Ücretli izin mümkün değil ise yıllık izni olan kişilere yıllık izinleri kullandırılmalı,

-          İşçi kabul beyanı imzası alınmak suretiyle makul süreyle ücretsiz izne gönderilmeli,

-          Ücretsiz izin sonrası işin devamı mümkün değil ise iş akdi feshedilmeli ve işçilik hakları ödenmelidir.

-           

AKDİN FESHİNİN SON ÇARE OLMASI VE DÜRÜSTLÜK KURALLARININ BU EYLEMLERİN HER SAFHASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN TEMEL KURAL OLDUĞU UNUTULMAMALIDIR.

İŞÇİ ÜCRETLERİNDE İNDİRİM NASIL YAPARIM?

Yargıtay kararlarına göre bu tek taraflı olarak mümkün değildir.

İşçinin oluru YAZILI OLARAK ALINDIKTAN SONRA ancak bu mümkündür.

Kriz döneminde bunu kabul edecek işçiniz mevcut ise onlarla yeni ücretler üzerinden anlaşarak çalışmaya devam edebilirsiniz.

SALGIN NEDENİYLE İŞTEN ÇIKARTTIĞINIZ İŞÇİNİN SİZE İŞE İADE DAVASI AÇACAĞINI VE TAZMİNAT ALACAĞINI SÖYLEDİ

İşverenlerin korkulu rüyası işe iade davası.

Ancak şöyle rahatlatalım ki, zorlayıcı sebepler yüzünden yani genel ekonomik kriz ve salgın gibi sebepler yüzünden işten çıkartılan işçiler İŞE İADE DAVASI AÇAMAZ, AÇARLARSA REDDEDİLİR. Bu açıdan işverenlerin rahat olması gerekir. çünkü bu dönemlerde işten çıkartma, işveren açısından GEÇERLİ NEDENDİR. ANCAK HAKLI NEDEN OLMADIĞI İÇİN İŞÇİLİK HAKLARINI ÖDEMEK ZORUNDADIR.

ON KİŞİDEN FAZLA İŞÇİYİ İŞTEN ÇIKARTACAĞIM….

Eğer çalışan sayınız 20 ile 100 arasında ise 10 ve daha fazla kişiyi işten çıkartmanız TOPLU İŞTEN ÇIKARTMA SAYILIR. Toplu işten çıkartma halinde yüklü cezalar ödemek zorunda kalabilirsiniz. Böyle bir durumda işçi çıkartmadan önce fikrinizi ve sebeplerinizi işkura beyan etmek zorundasınız. Bu onayı aldıktan sonra çıkartma yapmanız daha doğru olur. ya da işçi çıkartmayı aylara yaymalısınız.

Son olarak,

Bu krizi İŞÇİ VE İŞVEREN BİRLİKTE AŞMALIDIR.

DEVLET OLARAK DA DESTEKLER DAHA FAZLA OLMALIDIR.

Bu yazımızın son kısmını bir hukukçu ve ekonomist olarak aşağıdaki soruyla şöyle tamamlamak isterim.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ BU KRİZ İÇİN UYGUN BİR SİSTEM MİDİR?

Maalesef çok eksiktir. 

Nasıl olmalıdır?

Kısa çalışma ödeneği, şu anda yaşadığımız durumlar için çok uygun bir sistem değildir.

Bu gibi durumlar için ayrı bir ödeme sistemi yapılandırılmalıdır.

İşsizlik ödeneği alma şartları kaldırılmalı, mevcut tüm sigortalılar için bu sistem devreye alınmalıdır.

Yüzde 60 sınırı kaldırılmalı, maaşların EN AZ ASGARİ ÜCRET OLMAK ÜZERE yüzde 80 i ödenmelidir.

İcra kesintileri yine mevcut olduğu gibi yapılmamalıdır. Bu olumlu bir kanun maddesidir.

Ancak bu süre boyunca herkesin genel sağlık sigortası yerine kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin yani HER TÜRLÜ PRİMLERİ DEVLET TARAFINDAN ÖDENMELİDİR.

Av. CENGİZ SERTTAŞ