Kiralananda yapılan faydalı ve zorunlu masrafları kiracı, kiralayandan talep edebilir

YARGITAY 6. HUKUK DAİRESİ 

Tarih: 15.11.2016 Esas: 2016/5984 Karar: 2016/6704

Kira Sözleşmesi – Faydalı ve Zorunlu Masraflar

Özet :

Kural olarak zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmelidir. Kiracının kiralanan yere yaptığı faydalı ve zorunlu masrafları kiralayandan isteyebileceği yerleşik Yargıtay uygulamasıdır.

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair kararın temyiz incelemesi duruşmalı olarak davacı ve davalı tarafından süresi içinde istenilmekle gün tayin edilerek taraflara gönderilen davetiyelerin tebliğ edilmesi üzerine belli günde davacı vekili Av. … geldi. Başka gelen olmadı. Hazır bulunanın sözlü beyanı dinlendikten sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.

YARGITAY  KARARI 

Dava, depozito bedelinin ve kiralanana yapılan imalat bedellerinin tahsili ile kiralananda kalan demirbaş eşyaların aynen iadesi, olmadığı takdirde bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının, davalıya ait işyerinde 20/01/2007-08/08/2007 tarihilerinde kiracı olduğunu, davacıya ait eşyaların davalı tarafından iade edilmediğini, ayrıca davacı tarafından, kiralanana yapılan imalatların bedelinin ödenmediğini, müvekkilinin 2.500 Euro karşılığı 5.000 TL depozito alacağının bulunduğunu belirterek müvekkilline ait eşyaların aynen iadesine, mükmün olmaması halinde 51.285 TL alacağın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur.

1- Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2- Davacının, davalıya ait taşınmazda kiracı olduğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Taraflar arasında düzenlenen “özel sözleşme” başlıklı, tarihsiz belgede, doğalgaz, su, elektrik faturaları ile vitrin camı bedelinin, demirbaş eşyalarının bedelinden ödeneceği, kalan olursa kiracıya iade edileceği kararlaştırılmış ve yine tarihsiz belgede 11 kalem demirbaş eşya listelenmiştir. Davalıda kalan eşyalar yazılı olarak belirlenmiş olup bu listede belirtilenler dışında, davacının talep ettiği diğer eşyaların, davalıda kaldığı ispat edilemediğinden, demirbaş listesinde belirtilen eşyalar dışında kalan diğer eşyalara yönelik alacak isteminin reddine karar verilmesi gerekir. Listesinde belirtilen 11 kalem eşya yönünden, eşyaların aynen iadesi mümkün olmadığından bedelinin tahsilinin talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Bu nedenle Mahkemece öncelikle, konusunda uzman bilirkişilerden yeniden rapor alınmalı, listede belirtilen eşyaların vasıfları, model, marka vs. gibi özellikleri, hangi tarihte alındıkları tespit edilmeli, alındığı tarihteki değeri belirlenerek eşyaların yıpranma payları düşülerek ayrıntılı bir şekilde, Yargıtay denetimine elverişli kalem kalem birim fiyatları belirlenmeli, bu şekilde hesaplanacak alacaktan, sözleşmede davacının ödeyeceği kararlaştırılan doğalgaz, su, elektrik faturaları ile vitrin camı bedeli düşülerek kalan miktar varsa davacıya edilmelidir. Öte yandan, davacı kiracı kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. Yargıtay’ın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Mahkemece, davacının yaptığı imalatların bedelinin tahsiline karar verilmiş ise keşif yapılmadan, imalatlar yerinde görülmeden, nitelikleri belirlenmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu alınan bilirkişi raporu hükme esas alınmış olup yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli değildir. Bu durumda mahkemece, kiralananda keşif yapılarak, kiracı tarafından yapılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları, sabit nitelikte olup olmadıkları ayrıntılı olarak konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan alınacak rapor ile belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi doğru değildir.

Hüküm bu nedenlerle bozulmalıdır.

SONUÇ: Yukarıda 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 15/11/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.